پاپ. خلیفۀ دین عیسی علیه السّلام. عنوان رئیس و پیشوای مذهب کاتولیک. از اصل یونانی پاپاس به معنی پدر. پس از عیسی یکی از حواریون بنام پطرس مردم را بدین مسیح دعوت کرد و چون او درگذشت جانشینان وی که یکی پس از دیگری ادای این وظیفه بر عهده داشتند به ریاست کلیسای رُم منصوب میـشدند و عنوان پاپی را حائز میـگشتند. تا سال 726 م. مطابق با سال 108 ه.ق. پاپ جز در امور دینی دخالت نمیـکرد لیکِن از آن پس اندک اندک به امور سیاسی نیز بپرداخت و کار به جائی کشید که دیرگاهی به عزل و نصب فرمانروایان اروپای غربی برمیـخاست و حتی جنگهای صلیبی که میان مسلمین و عیسویان روی داد و 200 سال بکشید به تحریض و اغراء پاپ آغاز شد. مقرّ پاپ تا سال 1309 م. / 9-708 ه.ق. شهر رُم بود ولی در این سال پاپ کلمان پنجم کرسی ریاست روحانی را به فرانسه انتقال داد و در شهر آوینیون بنشست. پاپ (گرگوار) یازدهم در سال 1377 م. (779 ه.ق.) به دعوت مردم رُم بدانجا بازگشت و چون گرگوار فرمان یافت مردم شهر آوینیون به انتخاب پاپ برخاستند و ازین طریق میان پاپهای این دو شهر تا هفتاد و یک سال مناقشه ای عظیم درگرفت. در قرن شانزدهم که لوتر و کالوَن قیام کردند و زبان به انتقاد پاپ و دیگر رؤسای روحانی گشودند پیروان مسیح به دو دستۀ کاتولیک و پرتستان منقسم شدند و از آن پس نفوذ پاپ رو به نقصان نهاد و چون از سال 1780 م.1194/ ه.ق. شهر رُم پایتخت دولت ایتالیا شد ریاست دنیوی پاپ بنهایت رسید. از قرن شانزدهم به بعد پاپ از میان کاردینالها انتخاب میشود.