إِعرابُ القرآن یا علم اعراب القرآن.
بنا بگفتۀ مؤلف مفتاح السعاده، از فروع علم تفسیر محسوب است، ولیکن در حقیقت این علم از فروع یا مباحث علم نحو است و آن را علمی مستقل شناختن چنانکه سیوطی در اتقان آن را اختیار کرده، درست درخور نباشد. سپس سیوطی اموری را که رعایت آنها برای اعراب گذار لازم و به منزلۀ مقدمه برای کتاب اعراب القرآن است بیان مینماید ولی مراد وی بسیار ساختن این دانشها باشد.
و گروهی از دانشمندان در این دانش تصنیفی مستقل پرداخته اند که از آن جمله است :
الشیخ الامام مکی بن ابوطالب حموش بن محمد القیسی نحوی متوفی ٤٣٧ ه.ق. و این کتاب تنها در مشکلات بحث میکند.
و ابوالحسن علی بن ابراهیم الحوفی نحوی متوفای ٥٦٢ ه.ق.، این کتاب در ده مجلد و واضح ترین کتاب در این دانش است.
و ابوالبقا عبدالله بن حسین عکبری نحوی متوفای ٦١٦ ه.ق. این کتاب بیان نام دارد و مشهورترین تألیف در این موضوع است.
و ابواسحاق ابراهیم بن محمد سفاقسی متوفای سنۀ ٧٤٢ ه.ق. این کتاب در چندین مجلد و موسوم است به «المجید فی اعراب القرآن المجید».
و از قدماء نیز کسانی دربارۀ علم اعراب قرآن تصنیفاتی ساخته اند که از آن جمله است :
امام ابوحاتم سهل بن محمد سجستانی متوفای سنۀ ٢٤٨ ه.ق.
و ابومروان عبدالملک بن حبیب بن سلیمان مالکی قرطبی متوفای سال ٢٨٦ ه.ق.
و ابوالعباس محمد بن یزید معروف به مُبَرَّد نحوی متوفای سال ٢٩١ ه.ق.
و ابوجعفر محمد بن احمد بن النَّحّاس نحوی متوفای سال ٣٣٨ ه.ق.
و ابوطاهر اسماعیل بن خلف صقلی نحوی متوفای سال ٤٥٥ ه.ق. کتاب وی در نه مجلد تدوین شده است.
و شیخ ابوزکریا یحیی بن علی بن محمد خطیب تبریزی متوفای سال ٥٠٢ ه.ق. کتاب او شامل چهار مجلد است.
و شیخ ابوالبرکات عبدالرحمان بن ابوسعید محمد انباری نحوی متوفا به سال ٣٢٨ ه.ق. وی کتاب خود را «البیان» نام نهاده است.
و امام الحافظ ابوالقاسم اسماعیل بن محمد طلحی اصفهانی متوفا به سال ٥٣٥ ه.ق.
و منتخب الدین حسین بن ابوالعز بن رشید همدانی متوفا به سال ٦٤٣ ه.ق. و کتاب خود را «کتاب الفرید فی اعراب القرآن المجید» نامیده است.
و ابوعبدالله حسین بن احمد معروف به ابن خالویه نحوی متوفا به سال ٣٧٠ ه.ق.
و شیخ موفق الدین عبداللطیف بن یوسف بغدادی متوفا به سال ٦٢٩ ه.ق.
و شیخ اسحاق بن محمود بن حمزه، وی کتاب خود را که دربارۀ اعراب جزء اخیر قرآن است به «التنبیه» موسوم گردانیده است.
و نیز «کتاب تحفة الاقران فیما قری لتثلیث من القرآن» دربارۀ اعراب قرآن است.
آمار
وب سایت: