توصیه و سفارش به سکوت

رَاحَةُ الْإِنْسَانِ فِي حَبْسِ اللِّسَانِ.

سُكُوتُ اللِّسَانِ سَلَامَةُ الْإِنْسَانِ.

حِفظُ اللِّسانِ راحَةُ الإنسان‏ِ.

راحَةُ الإنسانِ في حِفظِ اللِّسان‏ِ.

...عَنْ «كَافُورٍ الْخَادِم» ...
كَانَ فِي الْمَوْضِعِ مُجَاوِرِ الْإِمَامِ الهادي (ع)
مِنْ أَهْلِ الصَّنَائِعِ صُنُوفٌ مِنَ النَّاسِ
وَ كَانَ الْمَوْضِعُ كَالْقَرْيَةِ
وَ كَانَ « يُونُسُ النَّقَّاشُ »
يَغْشَى سَيِّدَنَا الْإِمَامَ (ع) وَ يَخْدُمُهُ‏
فَجَاءَهُ يَوْماً يَرْعُدُ فَقَالَ :
يَا سَيِّدِي أُوصِيكَ بِأَهْلِي خَيْراً
قَالَ (ع) :
وَ مَا الْخَبَرُ ؟
قَالَ :
عَزَمْتُ عَلَى الرَّحِيلِ
قَالَ (ع) :
وَ لِمَ يَا يُونُسُ ؟ - وَ هُوَ (ع) مُتَبَسِّمٌ -
قَالَ :
قَالَ : «مُوسَى بْنُ بغا» وَجَّهَ إِلَيَّ بِفَصٍّ لَيْسَ لَهُ قِيمَةٌ
أَقْبَلْتُ أَنْ أَنْقُشَهُ
فَكَسَرْتُهُ بِاثْنَيْنِ
وَ مَوْعِدُهُ غَداً
وَ هُوَ مُوسَى بْنُ بغا
إِمَّا أَلْفُ سَوْطٍ أَوِ الْقَتْلُ
قَالَ (ع) :
امْضِ إِلَى مَنْزِلِكَ إِلَى غَدٍ فَمَا يَكُونُ إِلَّا خَيْراً
فَلَمَّا كَانَ مِنَ الْغَدِ، وَافَى بُكْرَةً يَرْعُدُ، فَقَالَ :
قَدْ جَاءَ الرَّسُولُ
يَلْتَمِسُ الْفَصَّ
قَالَ (ع) :
امْضِ إِلَيْهِ، فَمَا تَرَى إِلَّا خَيْراً
قَالَ : وَ مَا أَقُولُ لَهُ يَا سَيِّدِي ؟
قَالَ (ع) :
فَتَبَسَّمَ، وَ قَالَ (ع) : امْضِ إِلَيْهِ،
وَ اسْمَعْ مَا يُخْبِرُكَ بِهِ،
فَلَنْ يَكُونَ إِلَّا خَيْراً
قَالَ :
فَمَضَى وَ عَادَ يَضْحَكُ قَالَ :
قَالَ لِي يَا سَيِّدِي : الْجَوَارِي اخْتَصَمْنَ
فَيُمْكِنُكَ أَنْ تَجْعَلَهُ فَصَّيْنِ
حَتَّى نُغْنِيَكَ
فَقَالَ سَيِّدُنَا الْإِمَامُ (ع) :
اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ إِذْ جَعَلْتَنَا مِمَّنْ يَحْمَدُكَ حَقّاً.
فَأَيْشٍ قُلْتَ لَهُ ؟
قَالَ :
قُلْتُ لَهُ : أَمْهِلْنِي حَتَّى أَتَأَمَّلَ أَمْرَهُ كَيْفَ أَعْمَلُهُ
فَقَالَ (ع) : أَصَبْت‏َ

**********

در کتاب «الأمالي»
أثر شیخ طوسي (ره)
متوفّی در قرن 5 ه.ق.
صفحۀ 288

هادی از القاب امام علي النقي (ع) امام دهم است. تولدش به روایت اکثر اهل خبر در نیمه های ماه رجب در سنۀ اربع عشر و مأتین به مدینه اتفاق افتاد و به قولی به سال اثناعشر ومأتین. مادرش ام ولد بود مسماة به سمانه (و یقال ان امه ام الفضل بنت المأمون) و آن جناب در اسم و کنیت با علی المرتضی (ع) و علی الرضا (ع) یکی بود و بنابراین او را «ابوالحسن ثالث» گویند و القاب شریفش نقی و هادی و عسکری و ناصح و متوکل و فتاح و مرتضی است و در اعلام الوری نوشتۀ أمین الإسلام طبرسي (ره) مسطور است که عالم و طبیب و فقیه و امین نیز از جملۀ القاب آن جناب است و امام ابوالحسن علی الهادی (ع) در وقت وفات پدر شش ساله بود و متوکل خلیفه در زمان ایالت خویش یحیی بن هرثمة بن أعین را به مدینه فرستاد تا آن جانب را به سُرّ من رأی که اکنون به سامره مشهور است آورد و هادی (ع) بعد از آنکه مدت ده سال و چند ماه آنجا مقیم بود در ماه جُمادی الآخرة یا رجب سنۀ اربع و خمسین و مأتین درگذشت و در سرایی که به سامره داشت مدفون شد به روایت علماء شیعه المعتز خلیفه آن جناب را زهر داد و اهل سنّت گویند که فوتش به مقتضای اجل طبیعی اتفاق افتاد. مدت عمرش به روایت اصحّ چهل سال و زمان امامتش سی و سه سال و چند ماه و العلم عندالله.

رجب‏ را بدين سبب رجب‏ گويند كه در اين ماه میـگفتد : «ارجبوا» يعنى دست از چپاول و جنگ برداريد كه در اين ماه كارى حرام است و جمعى گفته‏اند كه چون در ماه پيش از رجب‏ به قتل و غارت شتاب مى‏كردند كه مبادا اين ماه به زودى فرارسد بدين جهت آن را رجب‏ ناميدند كه از رجبت الشّيء مشتقّ باشد كه بمعناى ترس از چيزى باشد.

ثمّ سمّى رجب رجبا، لأنّه قيل فيه : ارجبوا، اى « كفّوا عن القتال و الغارات »، لأنّه شهر حرام، و قيل: بل لاستعجالهم قبله، كانوا يخافونه، يقال: رجبت الشيء، اى « خفته ».

شهر رجب‏ :
 يقال ان دخول نوح السفينة، كان لغرّته.
 و فى يوم الاول، فتح اليرموك.
 و فى الرابع، التقى امير المؤمنين و معاوية بصفّين.
 و يقال فى السابع، فتن داود النبى.
 و فى السادس و العشرين - و كان يوم الاثنين - مبعث النبى عليه السلام.
 و ذكر السلامى :
 انه بعث يوم الاثنين، العاشر من ربيع الاول.
 و ليلة اليوم السابع و العشرين، أسرى برسول اللّه، من المسجد الحرام الى المسجد الاقصى.

عبید الله بن عبدالله بن طاهر بن الحسین الخزاعی. امیر و از ادبا و شعراء بود. وی ولایت شرطۀ بغداد را یافت و به سال ٢٢٣ ه.ق. به بغداد متولد شد و در ٣٠٠ ه.ق. بدانجا درگذشت و معتضد عباسی او را گرامی میداشت. وی در هندسه و موسیقی بارع بود و ترسل نیکو داشت او را تصانیفی است، از جمله الاشارة فی اخبار الشعرا و السیاسة الملوکیه. البراعة و الفصاحة. و او را مراسلات است با ابن معتز که آن را در کتابی فراهم آورده است.

الخُزَاعي (223-300 ه.ق. 838-913 م.). عبيد الله بن عبد الله بن طاهر بن الحسين الخزاعي، أبو أحمد، و قد يعرف بابن طاهر: أمير، من الأدباء الشعراء. انتهت إليه رياسة أسرته. ولي شرطة بغداد. و مولده و وفاته فيها. و كان مهيبا، رفيع المنزلة عند المعتضد العباسي، له براعة في الهندسة و الموسيقى، حسن الترسل. و له تصانيف، منها «الإشارة» في أخبار الشعراء، و «السياسة الملوكية» و «البراعة و الفصاحة» و «مراسلات» مع ابن المعتز، جمعها في كتاب.

فَأَنْفِقْ إِذَا أَنْفَقْتَ إِنْ كُنْتَ مُوسِرًا
وَأَنْفِقْ عَلَى مَا خُيِّلْتَ حِينَ تَعْسُرُ

فَلا الْجُودُ يُفْنِي الْمَالَ وَالْجَدُّ مُقْبِلٌ
وَلا الْبُخْلُ يُبْقِي الْمَالَ وَالْجَدُّ مُدْبِرُ

رجب

رجب. ماه هفتم از سال تازیان، و آن را «رجب مضر» هم گویند لأنّهم کانوا أشدّ تعظیماً له.
ج، اَرجاب، اَرجُب، رِجاب، رُجوب، رَجَبات.
جج، اَراجیب، اَراجِب، ارجبانات، اَرجِبة.
مُنصَل الأسِنّة; ماه رجب.
مُنصِل الأل ّ (اَلّ ج ِ اَلّة، نیزۀ کوچک که پیکان آن پهن باشد); رجب.
از ماههای عربی است میان جمادی الآخرة و شعبان، آن را «رجب مضر» نیز گویند به سبب احترامی که آن قبیله به آن ماه قائل بودند، و «رجب الفرد» نیز گویند زیرا ماههای حرام چهار است که سه تا از آنها یعنی ذیقعدة و ذیحجّة و محرّم به دنبال هم آیند و تنها یکی جدا ست که آنهم رجب است.
ج، اَرجاب، رُجوب، رِجاب و نیز رَجَبات به صیغۀ جمع مؤنث به اعتبار شبهایی که رجب برای آنان وضع شده.
مأخوذ از ترجیب که معنی تعظیم است چون این ماه را عرب شهرالله گفته اند و تعظیم کردندی لهذا به این اسم مسمی شده، و از پیغمبر (ص) نیز روایت است که رجب نام جویی است در بهشت از عسل شیرین تر و از برف سفیدتر هرکه در این ماه روزه دارد از آن جویش آب دهند از این سبب ماه مذکور را رجب نام کردند.
ماه بزرگوار.
ماه هفتم از سال قمری عرب میان جمادی الآخرة و شعبان، و هلال آن را به مصحف بینند.
شهر الله الأصم، رجب الأصم، رجب المرجّب، رجب الحرام، منصل الأسنة، منصل الألّ، رجب الفرد نیز گویند.
در اول آن به قولی در سال ٥٧ ه.ق. ولادت حضرت امام محمد باقر (ع) است و بعضی سوم صفر گفته اند.
در دوم این ماه ولادت حضرت امام عليّ النّقيّ (ع) است (در سال ٢١٢ ه.ق.)
و در سوم آن (به سال ٢٥٤) در سرّ من رأی شهادت آن حضرت است
و در دهم رجب به قولی ولادت حضرت امام محمّد تقيّ (ع) است
و در سیزدهم آن به قول مشهور سی سال پس از عام الفیل ولادت عليّ علیه السّلام است در میان کعبۀ معظّمه
و در بیست و پنجم آن شهادت حضرت موسی بن جعفر (ع) است در بغداد.
و بیست وهفتم آن روز مبعث حضرت رسول اکرم (ص) است.
روز پانزدهم ماه رجب استفتاح است برای گشاده شدن درهای آسمان یا درهای کعبه در آن روز. رجوع به کلمۀ استفتاح شود.
سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم آن «أیّامُ البیض» است و اعمال استحبابی چند دارد. رجوع به مادۀ أیّامُ البیض شود.

کمالُ الجودِ بذلُ الموجودِ

« کمالُ الجودِ بذلُ الموجود » ضرب المثلی است که در کتاب «أمثال و حکم» مرحوم دهخدا آمده و در کتاب «غُرر الحکم» به دو صورت : « أفضلُ الجودِ بذلُ الموجود » و « غايةُ الجودِ بذلُ الموجود » آورده شده و منسوب است به «حضرت أمیرالمؤمنین علیه السّلام». تمامیّتِ بخشش و کرم و جوانمردی دادن و بخشیدنِ هرچیزی است که  آماده و حاضر و مُهیّا باشد.

وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ الصّادِقِ (سلام الله علیه) :

                    الْمَسْجُونُ
                    مَنْ سَجَنَتْهُ دُنْيَاهُ عَنْ آخِرَتِهِ

                    زندانی واقعی کسی است که
                    دنیایش او را از آخرتش بازداشته

ابن ضحاک. ابوعلی حسین بن ضحاک بن یاسر، شاعرمعروف به خلیع. اصلاً ایرانی از مردم خراسان. او مزّاح بوده و به خلوت خلفا راه داشته و از سال ١٩٨ ه.ق. به خدمت امین پیوسته و تا زمان مستعین میزیسته است
حسین خلیع. ابن یاسر بصری ملقب به خلیع و مکنی به ابوعلی خراسانی مولای فرزندان سلمان بن ربیعۀ باهلی است. شاعری است فکاهی. متولد ١٦٢ ه.ق. و درگذشتۀ ٢٥٠ ه.ق. او را صد و پنجاه ورقه شعر بوده است.

الحُسَين الخَلِيع (162-250 ه.ق 779-864 م). الحسين بن الضحاك بن ياسر الباهلي، من مواليهم أو هو منهم، أبو علي : شاعر، من ندماء الخلفاء، قيل : أصله من خراسان. ولد و نشأ في البصرة، و توفي ببغداد. اتصل بالأمين العباسي و نادمه و مدحه. و لما ظفر المأمون، خافه الخليع، فانصرف إلى البصرة، حتى صارت الخلافة للمعتصم. فعاد و مدحه و مدح الواثق. أخباره كثيرة، و كان يلقب بالأشقر، و أبونواس متهم بأخذ معانيه في الخمر. و شعره رقيق عذب جمع عبد الستار أحمد فراج طائفة منه باسم «أشعار الخليع».