وَهَب بن مُنَبَّه، مکنی به ابوعبدالله. از ایرانیان متولد در یمن بود. وی نخستین کس است که در اسلام تاریخ و قصص نوشت. وفات او در ١١٦ ه.ق. اتفاق افتاد.
ابن الندیم گوید :
وی از اهل کتاب بود که اسلام آورد و عالم به اخبار سَلَف بوده است.
مورخ است که از کتابهای قدیم بسیار خبر نقل کرده و به افسانه های کهن به خصوص به اسرائیلیات آگاه بوده است.
وی از تابعیان شمرده میشود و ریشۀ او به ایرانیانی میرسد که آنان را کسری پادشاه ایران به یمن فرستاد، و مادرش حمیری است. تولد و مرگ او در صنعاء اتفاق افتاد.
عمر بن عبدالعزیز او را به قضاوت صنعاء منصوب کرد.
وی به قَدَریَّت متّهم شد و سپس از آن برگشت و گویند که در این باره کتابی نیز بپرداخت و آنگاه پشیمان گردید.
کتابهایی دارد که از آن جمله است :
ذکر الملوک المتوجه من حمیر.
قصص الانبیاء.
قصص الاخبار.

وَهْب بن مُنَبِّه
(34 - 114 ه.ق. 654 - 732 م.)
وهب بن منبه
الأبناوي
الصنعاني
الذماري،
أبو عبد الله :
مؤرخ، كثير الإخبار عن الكتب القديمة، عالم بأساطير الأولين و لا سيما الإسرائيليات.
يعد في التابعين.
أصله من أبناء الفرس الذين بعث بهم كسرى إلى اليمن.
و أمه من حمير.
ولد و مات بصنعاء و ولاه عمر بن عبد العزيز قضاءها.
و كان يقول :
سمعت اثنين و تسعين كتابا كلها أنزلت من السماء، اثنان و سبعون منها في الكنائس، و عشرون في أيدي الناس لا يعلمها إلا قليل، و وجدت في كلها أن من أضاف إلى نفسه شيئا من المشيئة فقد كفر.
و من كلامه، و ينسب إلى غيره :
إذا دخلت الهدية من الباب خرج الحق من الكوة!
و اتهم بالقدر، و رجع عنه. و يقال : ألف فيه «كتابا» ثم ندم عليه.
و حبس في كبره و امتحن.
قال صالح بن طريف :
لما قدم يوسف بن عمر العراق، بكيت، و قلت : هذا الّذي ضرب وهب بن منبه حتى قتله.
و في «طبقات الخواص» أنه صحب ابن عباس و لازمه ثلاث عشرة سنة.
من كتبه «ذكر الملوك المتوجة من حمير و أخبارهم و قصصهم و قبورهم و أشعارهم» رآه ابن خلكان في مجلد واحد، و قال : هو من الكتب المفيدة.
و له «قصص الأنبياء - خ» و «قصص الأخيار» ذكرهما صاحب كشف الظنون.‏