قالَ النَّبِيُّ ص :

أَعْدَى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْكَ

دُشمن ترین دشمنِ تو نفسِ تو است
که در درونِ خودِ تو است

*******

 

گر کسی بِستایَدَت امّا دروغ
از دروغی نفسِ تو گیرد فروغ

نیست رویِ آنکه این سگ بِه شود
کز دروغی این چنین فربه شود

بود در اوّل همه بیحاصلی
کودکی و بیدلی و غافلی

بود در اوسط همه بیگانگی
وز جوانی شعبۀ دیوانگی

بود در آخِر که پیری بود کار
جان خَرِف درمانده و تن گشته زار

با چنین عُمری به جهل آراسته
کی شود این نفسِ سگ پیراسته؟

چون زِ اوّل تا به آخِر غافلی ست
حاصلِ ما لاجَرَم بیحاصلی ست

صد هزاران دل بِمُرد از غم همی
وین سگِ کافر نمیمیرد دَمی

یافت مردِ گورکن عمر دراز
سائلی گفتش که چیزی گوی باز

تا چو عمری خاک کندی در مَغاک
وز عجائب تو چه دیدی زیر خاک؟

گفت : « این دیدم عجائب حسب حال
کاین سگِ نفسم همی هفتاد سال

گور کندن دید و یک ساعت نمُرد
یک دَمَم فرمان و یک طاعت نبُرد »

*******
شیخ عطّار نیشابوری
رحمة الله علیه
وفات قرن هفتم ه.ق
کتاب «مَنطِقُ الطّیر»