کوفة

 کوفه 
 شهر اکبر عراق
 که  قبة الاسلام
 و دار هجرت مسلمانان است
 و سعد بن ابی وقاص آنجا را بنا کرد.
 

 نام شهری در عراقِ عرب
 در کنار رود فرات
 که در زمان خلیفۀ دویم رضی الله عنه بناشده بود.
 نام ناحیۀ کوفه به زمان ساسانیان سورستان بوده است . 
 بر لب رود فرات نهاده
 بنای وی سعد بن ابی وقاص کرده است
 و روضۀ
 امیرالمؤمنین عليّ بن أبي طالب کرّم الله وجهه آنجاست .
 

 شهر معروفی است
 در خاک بابل
 از سوادِ عراق
 و گروهی آن را خدّ العذراء گویند
 و به جهت مستدیر بودنش
 و یا به جهت اجتماع مردم در آن ، کوفه نامیده اند.
 در وجه تسمیۀ کوفه چیزهایی دیگر نیز گفته اند.
 بنای کوفه چند ماه پس از بصره
 به دست سعد بن ابی وقاص صورت گرفت .
 و در علت بنای آن چنین گفته اند که
 سعد پس ازفتح عراق و غلبه بر ایرانیان
 در مداین فرودآمد
 و چند تن را به مدینه فرستاد
 تا مژدۀ فتح را به عمر برسانند.
 عمر فرستادگان سعد را زرد و نزار دید
 و از ایشان سبب این تغییر حال را پرسید، گفتند:
 بدی آب و هوای شهرها رنگ ما را دگرگون ساخته .
 عمر دستور داد سرزمینی را
 برای اقامت مسلمانان در نظر بگیرند
 که با مزاج آنان سازگار باشد.
 سعد زمینی را در کنار فرات
 و در نزدیکی حیره انتخاب کرد
 و در آغاز مانند بصره خانه ها را با نی ساخت ،
 اما چون پس از چندی آتش درگرفت و سوخت
 با اجازۀ عمر خانه ها را از خشت ساختند.
 کوفه درنزد شیعه مقامی ارجمند دارد،
 زیرا که حضرت علی (ع)
 آنجا را مرکز خلافت خود قرار داد
 و در همانجا کشته شد.
 

 شهری است در عراق
 و در جانب راست نهر کوفه (یکی از شعبه های فرات)
 شهر تاریخی مهمی است
 و آنجا را سعد بن ابی وقاص به سال ٦٣٨ میلادی بنا کرد.
 مقر خلافت علي بن أبي طالب (ع) بود
 و هم در مسجد مشهور آنجا به قتل رسید.
 خط کوفی بدانجا منسوب است
 و در زمان امویان و عباسیان
 مدارس فقهی و لغوی کوفه رقیب بصره بود.
 قبر مسلم بن عقیل
 و عاتکة
 و سکینة بنت الحسین
 و مسجد امیرالمؤمنین
 که مقتل آن حضرت است در آنجاست
 وگویند
 تنور پیرزن
 که طوفان نوح از آن آغازید نیز بدانجا باشد
 و گور ابن ملجم
 و قبر مختار بن ابی عبید نیز در کوفه است .
 کوفه را به زمان عمر بن الخطاب
 در نزدیکی حیره
 به جای مداین پی افکندند
 و لقب آن خد العذراء بوده است .
 

 امرای کوفه :
 سعد بن ابی وقاص
 محمد بن مسلمۀ حارثی
 عبدالله بن مسعود
 عبدالله بن عبدالله بن عتبان
 زید بن حنظلة
 عمار بن یاسر
 عبد الله بن مسعود
 ابو موسی اشعری
 جبیر بن مطعم
 مغیرة بن شعبة
 سعد بن ابی وقاص
 ولید بن عقبة
 سعید بن العاص
 عمرو بن حریث
 ثابت بن قیس بن خطیم انصاری
 یزید بن قیس ارحبی
 مالک اشتر
 ابو موسی اشعری
 عمارة بن شهاب
 قرضة بن کعب انصاری
 امام عليّ بن أبي طالب علیه السّلام
 ابو مسعود انصاری
 هانی بن هوذۀ نخعی
 امام حسن بن عليّ علیه السّلام
 معیرة بن نوفل
 ...