نـافـع بـن أَزرَق حـنـفـی

نـافـع بـن أَزرَق حـنـفـی ، از ابطال و شجاعان عـرب و رئیس فـرقـۀ أَزارِقه است. وی به دورانِ عبدالله بن زبیر در بصره و اهواز دعوی خلافت کرد و خود را امیرالمؤمنین خواند و در یوم الدّولاب به سال ٦٥ ه.ق در نزدیکیِ اهواز کشته شد. (چون يزيد بن معاویه بر بصره مسلّط شد گروهي از مردم بصره که نه نسبت به آلِ عليّ محبّتي داشتند و نه نسبت به بني اميّه، عَــلَــمِ مـخـالـفـت افـراشتند و به جانب اهواز رفتند و نـافـع بـن ازرق را به رياست خود برگزيدند و فــرقــۀ ازارقه پديد آمد، عـبـيـدالله زيــاد والــي بصره يکي از سرداران خود را به نام عـبـيـدالله اسـلـم مأمور تعقيب ازارقـه کرد، امّا ابـن اسـلـم شکست خـورده بـازآمد و کـار نــافــع بالا گرفت، سپس به دستور عـبـدالله بـن زبـيـر، حارث بن عبدالله مخزومي والي بصره شد و حارث، مهلب بن ابي صفرۀ ازدي را به جنگ نــافــع فرستاد و به دست وي نــافــع کشته شد و مـوقّـةً فـتـنـۀ ازارقـه فـروخوابيد.)